İçindekiler
Müslüman Olmak
Namaz, oruç ve zekât gibi diğer ibadetlerde olduğu gibi haccın farz olması için gereken birinci şart Müslüman olmaktır çünkü dinin kişiden ilk istediği mükellefiyet imandır. Diğer mükellefiyetler ise ancak imandan sonra gelir. Dolayısıyla gayrimüslimlerin haccetmesi farz olmadığı gibi dinden dönen kimselerin de (mürted) haccetmesi farz değildir.
Akıllı ve Bâliğ Olmak
İslâm’ın emir ve yasaklarından sorumlu olanlar ancak akıl sahipleridir. Aynı şekilde yeni doğan bir çocuk büluğ çağına girdikten sonra dinin emirleriyle yükümlü olur. Binaenaleyh aklı noksan olan kimselerle henüz büluğ çağına gelmemiş olan çocukların haccetmeleri farz değildir.
Çocukluk devresinde hacca gitmiş bir kimseden hac farizası düşmez. Büluğ çağına girdikten sonra diğer şartları da mevcutsa yeniden hacca gitmelidir.
Hürriyet
Haccın farz olması için gereken şartlardan birisi de hürriyettir. Hür olmayanlar (köleler) sadece bedenî ibadetlerle mükelleftirler. Hac ise hem beden hem de mal ile yapılan bir ibadet olduğu için hürriyeti bulunmayanlara farz değildir.
Vakit
Zekât, kurban, fitre ve bayram namazlarında olduğu gibi hac ibadetinde esas alınan kameri aylardır. Buna göre hac ayları, Şevval, Zilkade ve Zilhicce’nin ilk on günüdür. Yani bu aylarda hacca hazırlanılır, yola çıkılır, ihrama girilir; en son arefe günü Arafat’ta vakfeye durmak ve Kâbe’yi ziyaret tavafında bulunmakla hac son bulur. Bu vakitlerin dışında farz hac için ihrama girilemez ve haccın rükünleri eda edilemez. Dolayısıyla diğer şartlarını taşısa bile, hac aylarına erişemeyen kimseye hac farz olmaz.
Mali İmkânının Yeterli Olması
Haccın vacip olması için gereken şartlardan birisi de kişinin hac için gerekli olan masrafları karşılamaya güç yetirebilmesidir. Haccın farz olması için bir insanın zekât verecek zenginliğe ulaşması şart değildir. Yani haccın farziyetinde kişinin nisap miktarı mala sahip olması aranmaz. Yolculuk ve yeme-içme masraflarıyla geride bıraktığı ailesinin nafakasını karşılamaya güç yetirebilen herkese hac farz olur.
Haccın Farz Olduğunu Bilmek
Bu şart İslâm’ın yaşanmadığı yabancı bir ülkede olanlar için geçerlidir çünkü İslâm diyarında İslâm’ın hükümlerini bilmemek bir mazeret değildir.
Saydığımız bu şartlara haccın vücub şartları denir ki bu şartları taşıyan herkesin ömründe bir defa haccetmesi farzdır.
Kaynak: Kadın ve Aile İlmihali