Soru Detayı: Ben cuma namazlarında genelde cemaate geç katılıyorum. Bu bazen zaruretten olsa da genelde ihmalden kaynaklanıyor. Camiye girdiğimde hutbenin bir kısmı okunmuş oluyor. Bu durumda benim kıldığım Cuma namazları sahih midir? Cuma namazının sahih olması için hutbenin asgari ne kadarını dinlemek gerekir?
Hutbe, Cuma namazının sıhhat şartlarındandır. Yani hutbesiz bir namaz sahih olmaz. Ebu Hanife’ye göre hutbenin rüknü Allah Teâlâ’yı zikretmekten ibarettir. Bu yüzden hutbe niyetiyle yalnız “Elhamdulillâh” veya “Sübhanallah” yahut “Lâ ilâhe illallah” denilecek olsa yeterli olur. Çünkü “Allah’ı zikretmeye koşun” ayet-i kerimesinde zikrin azı ile çoğu arasında bir ayırım yapılmamıştır. Hz. Osman’ın halife olunca ilk cuma hutbesinde “Elhamdulillah” dedikten sonra dili tutulmuş ve inip cuma namazını kıldırmıştır. Ebu Yusuf ile İmam Muhammed’e göre, hutbe denecek kadar uzun bir zikrin yapılması gerekir. Bu da “Tahiyyat” miktarı hamd ve salâvat ile Müslümanlara duadır.
Haftada bir gün bir mekânda toplanmış olan müminlerin başta dini konular olmak üzere, onların hayatlarını kolaylaştıracak, ilişkilerini uyumlu hale getirecek her konuda aydınlatılması için hutbe bir vesile ve bir fırsattır. Hutbe esasen bu gayeyi gerçekleştirmek için düşünülmüştür; bu sebeple her ne kadar farz olan miktarı Ebu Hanife’ye göre Allah’ı zikretmekten ibaretse de, Müslümanların namaza zamanında gelmeleri ve en güzel şekilde sünnetleriyle beraber bu vazifelerini ifa etmeleri gerekir.
Bu bilgiler ışığında soruya baktığımızda Cuma namazının hutbesinin başına yetişemeyen kimsenin namazı sahih olduğu görülüyor. Ancak ihmalkârlıktan dolayı ve özellikle de bunu alışkanlık haline getirerek kişinin Cuma namazına devamlı geç gelmesi tasvip edilecek bir davranış değildir. Diğer yandan bu şekilde hutbenin yarısında camiye gelen kişi, Cuma namazının sünnetini de vaktinde kılmamış olur.
