İstihâza kanı nasıl bilinir?

İstihâza kanını bilmenin yolu, onun ne zaman geldiğini bilmektir. Bu kan, aşağıdaki vakitlerde gelirse özür kanı kabul edilir:

1. Âdet görme zamanı (9 yaşına) gelmemiş kızdan gelen kan.
2. Âdetin en azı olan üç günden az gelen kan.
3. Yeni âdet gören bir kız için âdetin en fazla müddeti olan on günden sonra gelen kan.
4. Âdeti yerleşmiş bir kadının, âdet günlerinden fazla gelen kan on günü geçmişse. Mesela âdeti 7 gün olan kadının bir ay kanaması 10 günü geçmişse, 7 günden sonrası istihâzadır. Ancak 10 gün süreceğini bilmediği için 7 gün dolunca gusül alır ve namazını kılmaya başlar. O günler Ramazan’a denk gelirse orucunu tutar çünkü namaz ve oruç, âdet süresinin azına göre düşünülür. Az olan süre, burada 7 gündür fakat bu süre zarfında ilişkide bulunmaz. İhtiyata en uygun olan da budur. (Kâsânî, Bedâiu’s-Sanâi, 1/160.)
5. İlk defa lohusa olan kadın için 40 günden sonra gelen kan.
6. Lohusalık müddeti bir önceki doğumdan belli olan kadından, o müddetten sonra gelen kan kırk günü geçmişse, o bir önceki doğumdan sonraki bütün günler istihâza kanıdır. Mesela birinci doğumda lohusalığı 30 gün olan bir kadının, ikinci doğumda 30 günden sonra kan görürse yıkanır ve namazını kılar. Bu kan 40 günü aşarsa, 30 günden sonrası, tamamen istihâzadır. Tam 40 gün sürmüşse, o hâlde lohusalık müddeti 30’dan 40’a intikal etmiş olur. 30 günden sonra kılmış olduğu namazlar için bir hüküm gerekmez. Belki nafile olması ümid edilir.
7. Hamile kadından gelen kan. Zira hamileler hayız görmezler. Bu husus hadis-i şerifte beyan edilmiştir. (Dârimî, Sünen, 1/246 (945).) Hayız kanı, rahimden gelir. Hamile kadının rahmi ise hamileliğin başlangıcından itibaren kapalıdır. Öyleyse gelen kan, özür kanıdır. Şâfiîlere göre ise hamile kadından kan gelirse bu hayızdır. (Nevevî, el-Mecmû, 2/385; Kâsânî, Bedâiu’s-Sanâi, 1/162.)

Özür şartlarını tam taşımayan^[1]Özrün tarifi şudur: Bir namaz vaktinin girişinden çıkışına kadar 10 dakika olsun, yani abdest alıp namazın farzını kılacak kadar dahi akıntı kesilmezse, diğer namaz vakitlerinde de … Okumaya devam et iltihap akıntılarının, ne zaman aktığı/akacağı belli değil veya bunu tespit etmek zor olacaksa böyle bir kadın özürlü hükmüne göre hareket edilebilir zira bu durum kadını vesveseye sürükleyebilir ve zorluk çıkarır. Dinimiz ise kolaylık dinidir.

Hayız kanının özür kanından ayrılması için iki şeye dikkat edilebilir. Birincisi, özür kanı burun kanı gibi açık kırmızıdır, hayız kanı ise koyu kırmızıdır. İkincisi özür kanının kokusu yoktur, hayız kanının ise kokusu ağırdır.

İltihabî akıntıların ayırt edilmesi de yine ya kokudan ya da renkten olur. Hayız dönemi olmadığı hâlde renk bozuksa ve özür kanının rengine de benzemiyorsa bu iltihap akıntısıdır. İltihap akıntılarının kokusu da bozuktur.