Soru: Yatsı Namazı’nın ilk sünnetini İslam âlimleri kabul etmiyor mu? Yatsı Namazının ilk sünneti ile alakalı daha önceki cevabınızı okudum ancak benim çevremde bazı kişilerin dillendirdikleri bir mesele hakkında beni aydınlatmanızı rica ediyorum. Söylenen şey şu: “Yatsı Namazının ilk sünneti ile alâkalı herhangi bir kaynak yok, bu yüzden de ilk 4 rekâtlık sünneti kılınmaz“
“Gayr-i Müekked Sünnetler Hakkında
İkindi ve yatsının ilk sünnetlerine fazilet nev’inden çok teşvik vardır. İkindiden önce 2 veya 4 rek’at sünnet kılınır; Hanefiler 4, diğer mezhepler 2 rekat kılarlar. Fakat, birisi ikindinin sünnetini hiç kılmıyorsa, gıyabında niye kılmıyor deseniz gıybet etmiş olursunuz. Zira, bunlar farz değildir.
Yatsı namazına gelince:
- Yatsı namazından önce bugünkü anladığımız ma’nâda bir sünnet yoktur.
- Akşam namazından sonra 6 rekatlık bir nafile namaz vardır. Bunun ikisi sünnet, dördü evvabin olabilir.
- Akşam ile yatsı namazları arasında kılınacak yirmi rekat namazın sevabıyla alâkalı hadis var. Aslında bu, akşam ve yatsı namazlarının toplamıdır.
- Şafiî mezhebinde “Her ezanla kamet arasında namaz vardır” hadisine dayanarak akşam namazının farzından evvel kılınan iki rekâtlık bir namaz vardır.
Netice: Yatsıdan önce umûmî ma’nâda bir namaz vardır. Fakat yatsının dört veya iki rekâtlık ilk sünneti vardır derseniz kitabî konuşmamış olursunuz.”[1](Fasıldan Fasıla I, Fıkhî Meseleler.
Burada izah edilen husus, hadis kaynaklarında “yatsının ilk sünneti” isminde bir namazın olmadığı, fakat akşam ile yatsı arasında 6 rekâtlık bir namazın bulunduğudur. Muhtemelen, bu altı rekâtın ilk ikisi akşamın sünneti, dördü de evvabîndir ki rivayetlerde evvabîn namazına dair teşvikler vardır. Hanefîlerde bu altının ikisi akşam namazının sünneti, dördü de yatsı namazının ilk sünneti olarak yerleşmiş. Şafiiler ise, akşam namazının sünnetinden sonra 6 rekâtlık evvabîn namazı olduğuna hükmetmişler. Yani yapılan ibadet aynı fakat isimlendirmeler farklıdır. Dolayısıyla arada büyük bir fark yoktur. Şöyle bir soru akla gelebilir. Evvabîn kılan kişi, yatsının sünneti olarak dört rekat namaz kılmak zorunda mıdır? Zorunluluk yoktur fakat akşam ile yatsı arasında kılınan namazın bir kısmının yatsıya ait oma ihtimali varsa, bu ihtimale binaen yatsının sünneti kılınabilir.
Böyle bir ihtimalden olsa gerek, büyüklerimiz, evvabîn namazını edâ etmekle beraber yatsı namazının öncesinde dört rekat sünnet de kılıyor, kılınmasını da teşvik ediyor. Şöyle bir hatıra yaşanmıştı hocamızın yanında: Farzı kıldırmaya çıkmıştı. Yatsının sünnetini kılmayanların olduğunu görünce “sünneti kılın ben bekliyorum” dedi.
Evet, rivâyet olarak diğer sünnetler kadar kuvvetli olmasa da yatsının ilk sünnetine dair bir rivâyetten (veya rivayetlerden) söz edilir. Fakat dediğimiz gibi, “yatsının sünneti” ifadesiyle fıkıh kitaplarımızda bu namaz diğer sünnetler gibi yer almamış. Hocaefendi’nin söylediği de budur. Öyleyse yatsının sünnetini kılmayanlar kınanmamalı, gıybetleri yapılmamalı, elden geldiğince de kılmaya çalışılmalı.
Rivayetleri verip cevabımızı bitirelim:
“Her iki ezan (ezan ile kamet) arasında kılmak isteyenler için namaz vardır.”[2]Müslim, Salâtü’l müsafirîn, 56.
Hazreti Aişe validemiz rivayet eder: “Allah Resulü (sallallâhu aleyhi ve sellem) yatsıdan evvel dört rekât namaz kılar, yatsıdan sonra da dört rekât namaz kılar, sonra da yatardı.” Bu ikinci hadisi, bazı fıkıh kaynaklarında görüyoruz.[3]Hâşiyetü’t Tahtâvî alâ Merâgi’l Felâh, s. 382. Hadis kaynaklarından Said bin Mansur’un Süneninde şöyle bir rivayete rastlıyoruz: “Kim yatsıdan evvel dört rekât namaz kılarsa, gece teheccüd kılmış gibi olur.” Hadisi, Nesai Ka’b’dan (r.a), Beyhakî de Âişe validemizden almışlardır.[4]Ayrıca şu kaynaklarda da yatsının sünnetine dair rivayetler vardır: Zeylaî, Nasbu’r Raye 2/145; Şevkânî, Neylü’l-evtar 3/18.
Dipnotlar
