İçindekiler
Zekâtın kimlere verileceği belli olmakla birlikte onun kimlere verilemeyeceği de tespit edilmiş ve bu sınıflar uygulamanın dışında değerlendirilmişlerdir. Buna göre zekât verilemeyecek yerler;
Zenginler
Maddî imkânı yerinde olan zenginler (nisab miktarı veya daha fazla mala sahip olan kimse), almakla değil zaten zekâtı vermekle yükümlüdürler ve kendilerine zekât verilmemektedir.
Çalışma Gücü Olanlar
Normal şartlarda fakir ve yoksulun yanında olan İslâm, çalışma gücü olduğu halde bu imkânını üretime dönüştürmeden hazırdan yemeyi âdet haline getirmiş asalak tiplere de zekât verilmesinin doğru olmadığını belirtmektedir. Zira zekâttan maksat, toplumda asalak grupların türemesi değil, arızî ve geçici olan yoksulluk halinden insanların kurtularak üretime katılmalarıdır.
Gayr-i Müslimler
Zekâtın verilme şartlarından biri de, verilecek şahsın Müslüman olmasıdır ki, bu durumda -müellefe-i kulûb gibi istisnalar dışında- gayr-i Müslimlere zekât verilmemektedir.
Yakın Akraba
Kişi hanımı, ana-baba ve çocukları gibi birinci dereceden bakmakla yükümlü olduğu yakın akrabalarına da zekât veremez. Çünkü zaten onlara bakmakla yükümlüdür. Bu yükümlülüğünü zekâtından düşüremez. Ana-babadan kasdedilen, kişinin ebeveyni, dedeleri, nineleri, onların ebeveyni…şeklinde çıkabildiği kadar yukarısı; çocuklardan kasıt ise aynı şekilde çocuklar, torunlar, onların çocukları…şeklinde inebildiği kadar aşağısıdır.
Benî Haşim
Zekât verilmesi yasak olan bir diğer zümre de, Peygamber Efendimizin akrabaları olan Haşimoğullarıdır. Allah Resulü’nün kendisi de, hediye kabul ettiği halde sadaka kabul etmiyordu. (Bkz. Müslim, zekât, 162-165; Ebû Davud, zekât, 30) Aynı şekilde kendi akrabalarının da zekât ve sadakadan pay almalarını bizzat kendisi yasaklamıştır. (Bkz. Buharî, zekât, 60; Müslim, zekât, 161, 167, 175; Ebû Davud, zekât, 30; Tirmizi, zekât, 25)
Haşimoğullarından maksad, Peygamber Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem) amcaları Hz. Abbas ile Hâris’in nesli ile Hz. Ali ve kardeşleri Akîl ile Cafer’in neslinden gelenlerdir. Devlet hazinesinin ganimetler kısmından bunların ihtiyaçları karşılanır. İhtiyaç halinde iken kendilerine zekât verilebileceğini söyleyen fıkıh âlimleri de vardır.
Kaynak: Bir Müslümanın Yol Haritası
