Abdestin Çeşitleri Nelerdir?

Üç çeşit abdest vardır:
1. Farz; 2. Vâcib; 3. Mendub

Farz Olan Abdestler:

Hangi namaz olursa olsun (Farz, nafile, cenaze namazı gibi) abdest almak farzdır. Abdestsiz namaz olmaz. Tilâvet secdesi ve Kur’an’a el sürmek için de, abdestli bulunmak şarttır.

Vâcib Olan Abdestler:

Kâ’be-i Mükerreme’yi tavaf için (abdestsiz olana) abdest almak vâcibdir. Kâ’be, abdestsiz olarak tavaf edilirse, tavaf geçerli olur fakat abdestin terkinden dolayı, tavafın nev’ine göre (ceza olarak) kurban kesilmesi veya sadaka verilmesi gerekir.

Mendûb (Yapılması teşvik edilen) Abdestler:

Yukarıda saydığımız hususlar dışında abdest alınması teşvik edilen (mendûb/müstehab) pek çok hal vardır. Bunlardan bazılarını sıralayalım:

• Fıkıh, Hadîs ve Akâid gibi dinî kitabların elle tutulabilmesi için abdest alınması mendubdur. Bu kitabları okumak için abdest almak, dinî ilimlere hürmet içindir. Âlimlerimiz bu hususa çok dikkat etmişlerdir. Bu konuda misaller çoktur. Bir-iki misal nakletmekle iktifa etmek istiyoruz: İmam-ı Hulvanî, “Biz ilimde bu pâyeye ve mertebeye ilme karşı duyduğumuz saygı ve hürmet ile nâil olduk. Çünkü ben abdestsiz olarak elime kâğıt dahi almadım.” demiştir. İslâm Fıkhının dev imamlarından Serahsî, bir gece bağırsaklarından rahatsızlanmıştı. “İlmî çalışmama devam edebilmem için, o gece on yedi kere abdest aldım.” demiştir.
• Uyumadan önce abdest.
• Uykudan kalktığında abdest almak.
• Devamlı abdestli bulunmak için abdest almak.
• Abdestli iken abdest üzerine abdest almak.
• Kazara yapılan gıybet, söylenilen yalandan, koğuculuktan, sövmek gibi günahlardan sonra abdest almak.
• Kahkaha ile güldükten sonra abdest almak.
• Öfkeyi gidermek için abdest almak. Bu hususta Peygamberimiz şöyle buyurmuşlardır: “Öfke şeytan’dandır. Şeytan da ateşten yaratıldı. Ateşi de ancak su söndürür. Dolayısıyla öfkelendiğinizde hemen abdest alın.” (A. Hanbel, Müsned, 4/226)
• Ezbere Kur’an okumak için abdest almak. (Abdestsiz iken ezberden Kur’an okunabilir.)
• Hadîs okumak ve hadîs rivâyet etmek için abdest almak.
• İlimlerden birini okumak veya okutmak için abdest almak.
• Arafat’ta vakfede durmak ve Safâ ile Merve arasında sa’y etmek için abdest almak.
• Kadına dokunmak gibi mezhebler arası abdesti bozup bozmayacağı ihtilâflı mes’elelerden kurtulmak için abdest almak.
• Cenazeyi yıkamak ve tâkib etmek için abdestli olmak.

---

Kaynak: Bir Müslümanın Yol Haritası