Hz. Ebu Bekir’e isnat edilen böyle bir söz var: “Ya Rabbi vücûdumu o kadar büyüt ki, cehennemi ben doldurayım. Oraya bir başkası girmesin..”[1]Bkz.: Şemseddin Sivasî, Menâkıb-ı Çehar-ı Yâr-ı Güzîn s.25 (28. Menkıbe). Bu sözün Hz. Ebu Bekir’e isnadı oldukça zayıftır. Bazıları da aynı ifadenin Beyazid-i Bistamî’ye âit olduğunu nakletmektedirler. Üstad Bedîüzzaman’ın Tarihçe’sinde de benzeri bir ifadeye rastlanır. Gerçi Tarihçe’deki bu ifade, ayniyle, Üstad’a âit midir, değil midir bilemeyeceğim? İhtimal ki onun söylediği bu meâldeki bir sözü, Eşref Edib o üsluba ifrağ etmişti.[2]Bkz.: Bediüzzaman, Tarihçe-i Hayat s.616 (Tahliller) Her ne şekilde olursa olsun, aynı ma’nâya gelen bu ifadeyi Bedîüzzaman da kullanmıştır, diyebiliriz.
Ne var ki, bütün bunlardan, bu şahısların cehennemi hafife aldıkları ma’nâsını çıkarmak da fevkalade yanlıştır. Bunlar ve benzeri ifadeler, belli şartlar altında ve belli hallerde (buna tasavvufî ma’nâda sekir hali dememiz de mümkündür) söylenmiş sözlerdir ve umûmi kanaati aksettirme gibi bir mülâhaza da söz konusu değildir.
Kaldı ki, bazı ahvalde hemen hepimiz aynı şeyi hem söyler, hem de yaparız. Bir şefkatli baba düşünün ki, evladı mahsur kaldığı bir yangın içinde biraz sonra cayır cayır yanacaktır. Böyle bir durumda evladından yükselen feryad, babanın ciğerini dağlarken, böyle bir babanın davranışları nasıl akıl ve mantık kriterlerini aşar, öyle de, ümmet-i Muhammed’e karşı azami ölçüde şefkatli bu büyük zatların, ümmetin düştüğü durum itibariyle müstehak oldukları neticeyi düşündükçe, yukarıdaki ifadeye benzer sözler sarfetmeleri gayet normaldir.. ve bu türlü sözler değerlendirilirken böyle bir ölçü içinde değerlendirilmelidir. Yoksa umûmi ma’nâda bu sözleri ölçü almak doğru değildir. Zaten böyle yanlış ölçüler onların kavgasını verdikleri doğrularla da hep bir çatışma halindedir. Efendimiz sabah akşam “Allahım bizi cehennem azabından koru”[3]Bkz.: Müslim, zikir 76; Tirmizî, daavât 13; Ebû Dâvûd, edeb 100. diye duâ ederdi. Bütün büyüklerimiz de aynı duâyı vird edinmiş ve cehennemden korunmak için, Cenab-ı Hakk’a bu kabil duâ ve yakarışlarda bulunmuşlardır. Evet, bu hususun böyle bilinmesinde, ölçülü ve dengeli olma adına fayda vardır.
Kaynak: Fasıldan Fasıla, “Vücudumu O Kadar Büyüt ki!..”
Dipnotlar
