Tütün, patlıcangiller familyasından “Nicotiana” cinsi bir bitkidir ve 65 türü vardır. Tütünün kalitesi fiziki ve kimyasal özelliklerine göre değişir. Tütün yaprağı açık renkli ise nikotin oranı daha düşüktür ve yumuşak içimli olan sigaralar üretilir. Tersine koyu renkli yaprakların ise nikotin oranı yüksektir ve içimi sert olan puro, pipo ve enfiye üretilir. Genetik olarak değiştirilsin ya da değiştirilmesin tütün yaprağının tamamen veya kısmen hammadde olarak kullanılmasıyla elde edilen içe çekme, çiğneme, emme ve buruna çekme amacıyla kullanılan ürünlere “tütün ürünü” denir. Tütün kullanımı, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerdeki önlenebilir ölümlerin başlıca nedenlerinden biridir.[1]Tütün Ürünleri, Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2016; 4 (1): 27-31.
Sigara bağımlısı haline gelmiş kişileri tedavide, sigaranın içindeki katran, karbon monoksit, arsenik gibi birçok zehirli maddenin vücuda alınmasını önlemek ve kişiyi bağımlılıktan kurtarmak için belirli doz ve zaman periyotlarına bağlı kalınarak farklı tütün ürünleri kullanılmaktadır. Bunlara örnek olarak; nikotin sakızları, nikotin suyu, nikotin burun spreyi, nikotin bantları ve nikotin aşısı söylenebilir. Doktor kontrolünde kullanılan bu ürünler her ne kadar sigara gibi zararlı olmasalar da baş ağrısı, baş dönmesi, uyku bozukluğu, çarpıntı, kaşıntı gibi belli başlı yan etkileri vardır.
Tedavi amaçlı kullanılan Snus, ağız içine yerleştirilen ince granüllü nemli bir tütün ürünüdür ve pastörizasyon tarzında bir işleme tabi tutularak elde edilir. Snus genellikle bergamot, narenciye, ardıç, çeşitli otlar ve çiçeklerle tatlandırılır.[2]“Snus- The Swedish Experience’”, World Health Organization, Retrieved 20 October 2014. Dudak altına yerleştirilerek kullanılan Snus maddesinin nazal (burun, geniz) yolla kullanılan formları da vardır.
Snus maddesi yüksek dozda nikotin barındırmakta ve ağız yoluyla alındığı ve tükürük yoluyla emildiği için çok kısa zamanda beyine ulaşmaktadır. Snus maddesi doktor kontrolünde kullanılmadığı takdirde çok kısa sürede kişiyi bağımlı hale getirebilir. Ayrıca uzun süre kullanımı halinde ağız içi yaralara ve kanser türlerine yol açtığı da gözlenmiştir.[3]Prof. Dr. Nesrin Dilbaz, Snus Maddesinin Zararları, Ocak/ 2013.
Sonuç olarak, sigara bağımlılığını tedavi etmede kullanılan Snus vb. ürünler, bağımlılık yapıcı nikotin maddesini içermesi ve yan etkileri sebebiyle sadece sigarayı bırakma sürecinde doktor tavsiye ve yönlendirmeleri ile kullanılabilir. Bu gibi zaruret durumları haricinde kullanılması caiz değildir ve başka bağımlılıklara kapı açması sebebiyle sigaradan hüküm olarak bir farkı yoktur.
Sigaranın hükmü için bakınız…
Dipnotlar
