Soru Detayı:
Bildiğim kadarı ile tavla oynamak haram ve bunun sebebi çok daha faydalı işlerde kullanılabilecek bir zamanı boşuna israf etmek. Eğer sebep gerçekten bu ise günümüzde bilgisayar oyunlarına ve film izlemeye nasıl bakmalıyız? O zaman bunlar da günah mı sayılır? Çünkü birçok kişi bu işlerle uğraşarak boşuna zaman harcıyor.
Cevap:
Tavla oynamak haramdır. Bunun sebebi ise zamanı israf etmek değil, Allah Resulü’nün bunun haram olduğunu ifade etmesidir ki, Efendimiz; “Kim tavla oynarsa Allah ve Resulü’ne isyan etmiştir” (Ebû Davûd, Edeb 56; İbn Mâce, Edeb 43; Muvattâ, Rüya 6) buyurmuştur. Tavlanın haram olmasının sebebi, boşa vakit geçirmek veya kumara alışmak değildir. Bunlar sadece hikmetleri olabilir. Eğer sebep bu dersek, bu sebeplerin olmadığı tavla oyunlarının caiz olduğu manası çıkar ki, bu doğru değildir. Mesela, biri diyebilir ki, çalıştıktan sonra dinlenmek maksadıyla 10 dakika tavla oynamak istiyoruz. Belki bu kendisine çok makul da gelebilir. Ancak yine de tavla caiz değildir.
Tavlanın haramlığı konusunda mezhepler ittifak etmiştir. Gerek kumar niyetiyle, gerekse vakit geçirmek gibi başka bir niyetle oynansın tavla oynamak caiz değildir. Çünkü o, Allah ve Resulü’ne isyan manasına gelir, Efendimiz’in hadisiyle.
Bahsettiğiniz hususlarla alakalı olarak da şunu söyleyebiliriz: Eğer herhangi bir meşguliyet insanı namazdan alıkoyuyorsa, yani bu işle meşgulken namazı geçiriyor, kaçırıyorsa bu caiz değildir. Bu meşguliyet oyun da olabilir, ciddi bir iş de olabilir.
İkincisi insanın ruh sağlığına etki eden şeyler de duruma göre haram veya mekruh olur. Çünkü insanın sağlığını koruması da bir vazifesidir.
Bu tür şeyler tamamen uzak kalınacak şeyler değildir. Zira insan aynı seviyede dikkat ve duyarlılığı 24 saat devam ettiremez. Onun ibadete ihtiyacı olduğu gibi, yemeye, içmeye ve bazen de dinlenmeye ve yerine göre de –helal dairesinde kalmak şartıyla- eğlenmeye ihtiyacı vardır. Din bunların hepsini içine alır.
Bunun yanında yeni çıkan bir şey zatında haram olmaz. Ya bir harama sebebiyet verir veya ona benzer yani aynı sonucu doğurur. Bu durumda haram denilir. İçinde haram olmayan filmlere ve televizyona bizzat kendilerinden dolayı haram diyemeyiz. Ancak şurası da bir gerçek ki, “harama götüren şeyler de haramdır.”
