Gayrimenkulu Bankaya Kiraya Vermek

Dükkân konumunda olan mülklerin haram fiilin işleneceği bir iş koluna kiraya verilmesiyle alakalı farklı mezheplerden âlimlerimizin görüşleri olmuştur.

Konuyla ilgili olarak İmam Şafiî, İmam Malik ve Ahmed ibn Hanbel gibi âlimlerin de içinde bulunduğu fakihlerin çoğu, Müslüman bir kimsenin evini, işyerini kilise veya içki deposu yapılmak üzere kiraya vermesinin caiz olmadığı görüşündedirler.^[1]1 Malik ibn Enes, Müdevvenetü’l-kübra, thk. Zekeriyya Umeyrat, Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, Beyrut, ts., 3/435; Ebu’n-neca el-Haccavi, el-ikna’, Daru’l-ma’rife, Beyrut, ts., … Okumaya devam et Bu âlimlerimize göre bu mülk üzerinde yapılacak iş haram olduğundan böyle bir kiralama akdinin kurulması mümkün değildir. Yine İslam ülkesinde yaşayan gayrimüslim, Müslüman bir kimseden mülkünü kiralayıp içinde içki satmak istese, Müslüman mülk sahibi bu kiracısının bu satışını menetme hakkı vardır.^[2]2 Behûtî, Keşşâfu’l-kına’, 3/559; Malik ibn Enes, a.g.e., 3/435. Buna göre, Müslüman kimse kendi mülkünü baştan haram bir fiil işleneceği belli olan bir iş koluna kiraya vermesi her halükarda caiz olamaz. Hanefi mezhebinde, Ebu Hanife’nin talebeleri olan İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf ise kişinin mülkünü haram bir fiil için kiraya vermesinin günahta yardımlaşma anlamı taşıyacağı için caiz olamayacağını ifade etmişlerdir.^[3]3 İbn Kudame, Muğni, Daru’l-fikr, Beyrut 1405, 6/143.

Konuyla ilgili olarak diğer görüş İmam A’zam’ın görüşüdür. İmam’a göre halkının çoğunun zimmî olduğu bölgelerde kişinin binasını kilise olarak ya da içki satılmak üzere kiraya vermesi caizdir. Burada da fiilin kendisi yani kiralama işi evin menfaati üzerine yapılmıştır ki bu da caizdir. Bu durumda günah yine mülkü kiralayan kimsenin iradesiyle alakalıdır. İmam-ı A’zam, Müslümanların çoğunlukta bulunduğu yerlerde ise bunun caiz olmayacağını da ifade etmektedir. Zira buralarda zimmîlerin faiz ve içki gibi haramları açıktan işlemesine imkân verilmemesi gerekir.^[4]4 Vehbe Zuhaylî, el-Fıkhu’l-İslami ve edilletuhû, Daru’l-fikr, Dimaşk, 5/469.

Netice itibariyle üç mezhep imamı ve Hanefi’lerden İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf, kişinin mülkünü, içki, kumar, kilise, havra gibi işler yapmak isteyenlere kiraya vermesinin caiz olmadığını ifade etmişlerdir. Çünkü bu durum Kur’an-ı Kerim’de ifade buyrulan  وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ “gü­nah iş­le­mek ve baş­ka­sı­na sal­dır­mak hu­su­sun­da bir­bi­ri­ni­zi des­tek­le­me­yin”^[5]5 Maide sûresi, 5/2. ayetiyle açıkça günahta yardımlaşma manası taşımaktadır. Yani bir Müslüman, günah işleyecek bir kimsenin elinden tutup ona kolaylık göstermemelidir. Allah’ın haram kıldığı fiillerin işlenmesi için malıyla, canıyla buna katkıda bulunmalıdır. Buna göre ihtiyata, umum halkın maslahatına ve sedd-i zerayi’e uygun olan, kişinin mülkünü faizli bir bankaya, içkili bir işletme açacak olan kimseye, spor toto, loto, piyango bileti gibi işler yapacak olana kiraya vermesi caiz değildir. Hele bu Müslümanların çoğunlukta olduğu yerlerde hiçbir âlime göre caiz olmaz. Allah helal kazançlar nasip eylesin.

Kaynak: Prof. Dr. Nihat Dalgın, Gündemdeki Tartışmalı Dini Konular 2, Etüt Yayıncılık, Samsun 2010, s. 212-215.