735
Makine ile çekilen resme (fotoğrafa) baktığımızda, bu konudaki görüşleri üç gurupta toplayabiliriz:
- “Mücessem (beden hatları tam belli) olmayan resimler”i yasaklar içine sokmayan âlimlere göre fotoğraf çekmek ve kullanmak caizdir; bedeni yarım çizilenlerin cevazı daha da kuvvetlidir. Ancak fotoğrafın konusu ve maksadı yine önemini muhafaza etmektedir. Çıplak kadın ve çıplak erkek fotoğrafları çekmek caiz değildir.
- Haram olması için mücessem olmasını şart koşmayan âlimlerden bir kısmı fotoğrafta -ressamın yaptığı resimde mevcut- vasıfları (illeti) bulamadıkları için bunu caiz görmüşlerdir.
- Bu gurubun diğer uleması da kimlik, pasaport, tapu vb. yerlerde kullanılmak üzere fotoğraf kullanmak ve çektirmenin bir ihtiyaç (zaruret) olduğunu göz önüne alarak bunu caiz görmüşlerdir; çünkü “hacet (ihtiyaç) umûmî olsun, husûsî olsun zaruret menzilesine tenzil olunur (zaruret kabul edilir)“ (Mecelle mad. 32.)
İslâm’da ressamlık ve fotoğrafçılık mesleğinin hükmü de yukarıdaki açıklamalardan anlaşılacaktır. Konusu veya maksadı caiz olanı yapmak da caizdir. Konusu veya maksadı itibarıyla caiz olmayanı yapmak ve fotoğrafını çekmek de caiz değildir.