Klasik söylemle günümüzde dünya bir köy halini aldı. Dünyanın öbür ucuna ulaşmak mümkün hale geldi. Ferdi olarak ya da kurban organizasyonları vasıtasıyla farklı ülkelerde kurban kestirmek bugün çok kolay.
Burada zihinleri kurcalayan bir durum var: Kurban fiyatları ülkeden ülkeye değişebiliyor. Bazen aradaki fark çok büyük de olabiliyor. Bu durumda yapılması gereken nedir, kurbanlarımızın sıhhatine zarar vermeden nasıl bir yol izlenmelidir?
Öncelikle genel hükmü söyleyelim: Kurban nerede ve kaça kesiliyor olursa olsun, kişi kurbana niyet edip irade ettikten ve kendisi adına fiilî olarak bir hayvan kesildikten sonra kurbanı sahihtir. Kurbanın parasının ödenmesi, kurbanın sıhhatiyle ilgili bir şart değil, harici bir durumdur.
Normal durumda, kişinin kurbanını kendi yaşadığı yerde kesmesi/kestirmesi en evlâ olanıdır. Çünkü kişi hem öncelikle kendi çevresine karşı sorumludur hem de kurbanın bir dinî merasim olma yönünü yaşaması ve ailesine de yaşatması adına bu önemlidir.
Bununla birlikte, başka ülkede yaşayan yakınları varsa ya da kendi yaşadığı yerde yeteri kadar kurban kesiliyor da başka bir yerde daha fazla ihtiyaç varsa, bu gibi durumlarda kurbanını oralara göndermesi daha evlâ hale gelebilir. Burada kişi, vicdanına başvuracaktır.
Ücret konusuna gelince: Yukarıdaki durum yani ihtiyaç ve evleviyet durumu göz önüne alınarak kurbanın yeri belirlendikten sonra kişi kurbanını nerede kestirecekse, oranın şartlarında bir kurbanın ücretini ödemesi kâfidir.
Bununla birlikte, maddi imkanları olan Müslümanlar, illa tek bir kurbanla yetinmek zorunda değildirler. Yukarıdaki maslahatların hepsini bir araya getirme düşüncesiyle, senede bir defa gelen bu yümünlü, bereketli mevsimi en güzel şekilde değerlendirme adına, birden fazla yerde birden fazla kurban kesebilirler. Mesela kendi yaşadığı yerde bir kurban, ihtiyaç olan başka yerlerde de bir veya daha fazla kurban kestirmek suretiyle sevaplarını, Allah’a kurbetlerini artırma yoluna gidebilirler.
SORU: Bulunduğum yerde kurban fiyatları 300 Dolar, bir başka ülkede 100 Dolar ve orada da ihtiyaç sahipleri var. Kurbanımı orada kestirsem bir zararı var mı?
CEVAP: Bu durumda kurban sahih olsa da, kurbanın semerelerinin tam olarak tahakkuk etmesi adına yukarıda bahsedilen durumları göz önünde bulundurmalısınız.
Eğer yeterli maddi imkana sahip değilseniz zaten size kurban kesmek vacip değildir. İsterseniz şartları zorlayarak kesersiniz istemezseniz kesmezsiniz. Kesmek istediğiniz takdirde, bulunduğunuz ülkedeki şartlar sizi daha çok zorlayacaksa, ucuz olan bir başka yerde kestirme yoluna gidebilirsiniz. Ancak eğer kurbanı size vacip kılacak maddi imkanlara sahipseniz o zaman bunu en doğru şekilde yapmaya çalışmak bir kulluk şuurudur.
SORU: Kurban organizasyonu yapan kurumlar, kurbanın ucuz olduğu yerlerden artırdıkları paraları, pahalı olan yerlerdeki kurbanlara takviye yapmakta kullanabilirler mi?
CEVAP: Kurban paralarını toplarken bunu şeffaf şekilde deklare etmek şartıyla yapabilirler. Kurbanın sıhhati, kurbana harcanan tüm paranın o kurbanın sahibinden çıkmış olmasına bağlı değildir. Ancak insanların birbirine hakkının geçmemesi ve suistimallerin önünün alınması bakımından bunun açık ve net bir şekilde ifade edilmesi çok önemlidir.
SORU: Ülkemizde kurban fiyatları 450 Dolar. Kurban organizatörleri, 150 Dolar olan bir yerde kesilmek üzere verilen kurban paralarının üçünü bir araya getirmek suretiyle ülkemizde tek bir kurban kestirebilir mi?
CEVAP: Böyle bir şey kesinlikle caiz değildir. Bu, üç kurban yerine bir kurban kesmek yani iki insanın kurbanının kesilmemesi demektir. Üç insandan üç kurban parası alındıysa, mutlaka üç tane kurban kesilmelidir.
SORU: Birden fazla kurban kestiren kimselerin ikinci, üçüncü… kurbanı nafile olması hasebiyle, organizatörlerin, onların bu ikinci, üçüncü kurbanlarını kesmeyip bunun yerine muhtaçlara para olarak vermesi doğru mudur?
CEVAP: Kesinlikle doğru değildir. Birinciden sonraki kurbanlarının hükmünün nafile olması, kurban sahibini ilgilendiren bir durumdur, onları kurban olmaktan çıkarmaz. Eğer bir kimse tüm o miktarı kurban kesilmesi için size verdiyse, o paranın hepsiyle kurban kesmek zorundasınız. Zira bu bir vekalettir; vekil, asilin dediğini yapmakla yükümlüdür, kendi başına tasarrufta bulunamaz. Kurbanların parası alınırken kurban sahibinden bununla ilgili izin alınması durumu farklıdır.
SORU: Birden fazla kurban kestiren kimselerin ikinci, üçüncü… kurbanı nafile olması hasebiyle, organizatörlerin, onların bu ikinci, üçüncü kurbanlarını Kurban Bayramı’nda kesmeyip, diğer nafile kurbanlarla birlikte daha sonraya bırakması doğru mudur?
CEVAP: Kesinlikle doğru değildir. Birinciden sonraki kurbanlarının hükmünün nafile olması, kurban sahibini ilgilendiren bir durumdur. Eğer kurban sahibi onları “udhiyye” olarak yani Kurban Bayramı’nda kesilmesi suretiyle vermişse, onların kurban günlerinde kesilmesi gerekir. Zira bu bir vekalettir; vekil, asilin dediğini yapmakla yükümlüdür, kendi başına tasarrufta bulunamaz. Kurbanların parası alınırken kurban sahibinden bununla ilgili izin alınması durumu farklıdır.
