إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
“Zekâtlar sadece fakirlere, düşkünlere, zekât toplayan görevlilere, kalpleri İslâm’a ısındırılacak olanlara, esirlik ve kölelikten kurtulmak isteyenlere, borçlulara, Allah yoluna ve bir de muhtaç kalmış yolcu ve gariplere mahsustur. Allah tarafından kesin olarak böyle farz buyuruldu. Allah alîmdir, hakîmdir (her şeyi bilir, tam hüküm ve hikmet sahibidir).” (Tevbe, 9/60)
Zekât müessesinin temel hedefi, toplum içerisinde ihtiyaç sahiplerinin ihtiyaçlarının giderilmesine, borçluların borçlarının ödenmesine, yolda kalmışların maddi imkânsızlıklarının giderilmesine, dinin yaşanması/yaşatılması yani “fisebilillah” için gerekli işlemlerin yürütülmesine imkân oluşturulmasıdır. Bunun gözetilmesi gerekir.
Fakir bir insana ihtiyaçlarını gidermesi için zekat verilir. Verilen bu zekat miktarı mal, artık kendi mülkiyetine intikal eder. Bundan sonra o isterse bunu gerekli ihtiyaçlarını karşılamak için kullanır, isterse bir kısmını ihtiyaçlarına diğer bir kısmını umre vb. masraflara kullanır.
Zekat veren kimsenin, Umre’ye gitmesi için fakir bir insanın umre masraflarını karşılaması zekât için yeterli olmaz. Burada hem temlikte (malın fakirin mülkiyetine geçirilmesinde) problem var, hem de zekât ile hedeflenen amaca uygunlukta problem vardır. Parayı fakir bir kimseye, umreye gitme şartı ile vermek de doğru değildir; fakir bu parayı alıp umreye gitmekte değil de diğer masraflarına harcayabilir. Zekat veren de buna müdahil olmaz/olamaz.
Kısacası, zekatı ihtiyaç sahibine ve ihtiyaç duyulan yere vermek gerekir. Verildikten sonra ihtiyaç sahibi bunu istediği gibi kullanmakta serbesttir, zekat veren kimse zekatını verdikten sonra gerisine karışmaz/karışamaz. Umre masraflarının karşılanması zekat yerine geçmez, umreye gitme şartı ile de zekat verilmez. Verilse dahi zekatı alan ihtiyaç sahibi bu şarta riayet etmek mecburiyetinde değildir.
