A’raf ne demektir ve nerededir?

Sözlükte ‘tepe, yüksek yer, sur, dağ’ gibi anlamlara gelen A’raf, Cennet ile Cehennem arasında bulunan yüksek bir yere verilen addır.

Kur’an’da A’raf’ta bulunanlarla ilgili olarak bir ayette şöyle denmektedir:

A’raf esasen orta menzil, orta yer demektir. Ayetten anlaşılan manasıyla Cennet ile Cehennem arasındadır; fakat keyfiyeti hakkında hiç bir malumata sahip değiliz. Burada bulunan şahıslar kimlerdir? Bu soruya verilen birçok cevap vardır. Fakat verilen cevapların hepsi de dirayetle alakalıdır. Zira hem A’raf hem de A’raf ‘ta bulunanlar hakkında Kur’an’da zikri geçen hususun dışında herhangi bir rivayet bilmiyoruz.

Kur’an-ı Kerim’de ise üç ayrı tablo sergilenmekte ve bu arada A’raf’taki insanlardan bahsedilmektedir.

Birinci bölümde, Cennet ehlinin Cehennem ehline sorusu yer alıyor. “Cennet ehli soruyor: “Biz Rabb’imizin bize vadettiğini gerçek olarak bulduk; siz de Rabb’inizin size vaadettiğini gerçek olarak buldunuz mu?” Bu soruya Cehennem ehli “Evet” diye cevab veriyor. Tam bu esnada aralarından bir münadi şöyle seslenir:

“Allah’ın (c.c.) laneti zalimlerin üzerine olsun!.“(A’raf, 7/44)

İkinci tabloda devreye A’raf ehli giriyor. Cennet ehline bakıp “Selam size!” diyorlar. Cehennem ehlini gördüklerinde de “Ey Rabbimiz! Bizi zalimler topluluğu ile beraber bulundurma!” diyorlar.

Daha sonra da tanıdıkları Cehennem ehlinin ileri gelenlerine dünyadaki sözlerini hatırlatıyor ve onlara ne mallarının ne de çocuklarının hiç bir fayda vermediğini yüzlerine vuruyorlar. Bu sahne değişir gibi oluyor ve son olarak A’raf ehlinin Cennet ehline şu sözleri duyuluyor:

“Girin Cennete artık size korku yoktur ve siz üzülecek de değilsiniz!” (A’raf, 7/49)

Üçüncü tabloda ise, Cehennemdekilerin Cennet ehline verilen nimetlerden kendilerine de vermelerini talep ederek “Suyunuzdan veya Allah’ın (c.c.) size verdiği nimetlerden bizim üzerimize de dökün!” diye seslenişleri yer alıyor. Cennet ehlinin verdiği cevap ise şu oluyor:

“Allah (c.c.) bunları kafirlere haram kılmıştır .. ” (A’raf, 7/50)

Demek oluyor ki A’raf ehli bir yönüyle Cennet ehliyle diğer yönüyle de Cehennem ehliyle münasebet içindeler. Her iki tarafı da yakından tanımakta ve bilmekteler. Bu arada bazı sahabelerden “A’raf”ın sıratın şerefeleri ve A’raf’dakilerin de günahı, sevabı müsavi olanlar.. diğer bazılarından da, bunlar Peygamberler, şehidler, alimler ve adeta melekleşmiş yüksek ruhlu insanlar olup, ötelerden bakar, her iki menzilde olup bitenleri görür ve yukarda bahsi geçen muhavereye iştirak ederler, şeklinde rivayetler var ise de tahkik ehlince şayan-ı kabul görülmemiştir.

İsrailiyatta bunlar günah ve sevapları eşit olan insanlar şeklinde yer almaktadır. Bazıları da bunların insan suretinde melekler olduğunu söylemektedir. Bu son kısım doğru kabul edilecek olursa, ayette geçen “Ve hüm yatmeiin” “Onlar Cennet’e girmeyi umuyorlar.” ifadesi Cennet ehline raci olur. Yani Cennet ehli Cennetlik olduklarını bildikleri halde henüz girmedikleri bir anda .. demek olur.

Bazılarına göre de, Cennet’e bakıp ümitle dolan, Cehennem’e bakıp korkudan ürperen bu insanlar, orada Cennet’ e tam ehil hale gelebilmeleri için bir müddet böyle bir sıkıntı ve iç geçirmeyi tatmaları gereken kimselerdir.

Evet günahkarların bazılarına dünyada çektikleri sıkıntılar kefaret olurken, bazılarına da kabir azabı kefaret olmakta ve onları günahlardan temizlemektedir. Ancak bunlarla temizlenmeyecek durumda olanlar ise ahirette böyle bir temizlenme ameliyesinden geçeceklerdir. İşte bunlardan bir grup da Cennet ehli Cennet’e girdikten sonra bir müddet kalacak ve Cennet umudu ve Cehennem endişesiyle A’raf’ta ömür süreceklerdir.

Bu hayat şekli de onlar için bir kefaret ve günahlardan arınma olacaktır. Ve daha sonra da Cenab-ı Hakk’ın (c.c.) rahmet ve inayetiyle Cennet’e gireceklerdir. Her şeyin hakikat ve içyüzünü Allah ( c.c.) bildiği gibi, A’rafı ve A’raf’takilerini de ancak Allah bilir.