Açıklama: Erkeğin ipek gömlek, kravat, ve benzeri giysileri kullanması haram mıdır? Bazı hocalar haram olduğunu, bazıları da ipeğin oranına göre değiştiğini söylüyor. Ben ipek kravat kullanıyorum. Fakat gömlek iç çamaşırı vs elbiseler kullanmıyorum. Bana bu konuyla alakalı bilgi verebilir misiniz? Ayrıca Osmanlı padişahlarının ipekten kaftan kullandıklarını da biliyoruz.
Biz Osmanlı Padişahlarının giydiği elbiseyi bir tarafa bırakarak, meselenin hadis-i şeriflerde ve fıkıh kitaplarında ele alınış şekline bakalım. Çünkü Osmanlı Padişahları hakikaten böyle bir elbise giymiş midir, giymemiş midir, giydilerse, acaba bu giydikleri elbise saf ipekten mi imal edilmişti vb. mevzuları kesin olarak ortaya koyamayız. Ayrıca giydikleri sabit olsa bile, bu ipeğin kullanılmasında veya kullanılmamasında bir delil olmayacaktır. Bunun sorumluluğu kendilerine ait bir husustur. Bunun için biz ipek kullanmanın dinimizdeki hükmünü açıklamaya çalışalım.
Efendimizin konuyla ilgili beyanlarına baktığımızda, ipek kullanmanın erkekler için haram, kadınlar için ise helal olduğunu görüyoruz. Bu hadislerden bazıları şu şekildedir:
“İpeği dünyada giyen ahirette giyemeyecektir” (Buhari, Libas 25).
“İpek ve altın ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir” (Buhari, Libas 30).
Bera b. Âzib, Hz. Peygamber bize yedi şeyi emretti, yedi şeyi de yasakladı dedikten sonra yasakladıklarını şöyle saymıştır: “Altın yüzük kullanmayı, gümüş kaptan içmeyi, eyerlerin üzerine konan ipek örtüyü kullanmayı, ipek ile nakışlanmış kumaş kullanmayı, ipeği, kalın ipekli kumaşı ve çözgüsü ve atkısı ipek olan kumaş giyinmeyi yasakladı” (Buhari, Libas 45).
Hz. Peygamber (s.a.s), bir defasında ipekli bir kumaş alarak sağ tarafına koymuş, bir altın parçası da alıp sol tarafına koymuş, sonra bunlara işaret ederek “İşte bu ikisi de ümmetimin erkeklerine haramdır” buyurmuştu (Ebu Dâvûd, Libâs, 4).
Buna göre eğer elbisenin yapımında kullanılan malzemenin çoğu ipekten olursa, böyle bir elbiseyi giymek erkeklere haram olacaktır. İpek böceğinin üretmediği, saf halde bulunmayan suni ipeklerin bu yasak kapsamına girmeyeceğini söylemişlerdir. Çocukların da ipekli elbise giymeleri mekruh görülmüştür.
İslâm dini, kadının doğuştan süs ve ziynet eşyasına karşı sevgisini göz önüne alarak; erkekleri yoldan çıkarma ve şehveti kamçılama yolunda kullanmamak şartıyla, erkeklere uyguladığı haram hükmünden kadınları istisna etmiştir.
Yine Efendimizin hadislerinden yola çıkan İslam âlimleri, elbisede bulunan ve dört parmağı geçmeyen ipek miktarının caiz olduğunu söylemişlerdir. Ve elbisenin farklı farklı yerlerinde bulunan ipek kumaşlar da ayrı ayrı değerlendirilecektir. Fakat bakıldığında elbisenin ipekten olduğu izlenimi oluşuyorsa böyle bir elbiseyi kullanmak da caiz olmaz.
Bazıları, İbni Abidin, Mülteka gibi fıkıh kitaplarındaki ibarelerden yola çıkarak eni dört parmağı geçmeyen ipek kıravatı kullanmanın caiz olacağını söylemişlerdir. Fakat bu kitaplardaki ibarelere dikkat edildiğinde, kullanılması caiz olan bu dört parmak miktarı ipeğin, giysinin içine yedirilmiş olan ipek değil de, elbisede alem olarak, yama olarak vb. gibi kullanılan ipek olduğu görülecektir. İbni Âbidin de, yaralara sarılan sargı bezinin ve uçkur bezinin caiz olmayacağını belirtirken, bunun sebebi olarak da “çünkü o başlı başına bir asıldır” demektedir.
Buradan hareketle biz de, caiz olan dört parmak miktarı ipeğin elbiselere eklenen veya dikilen ipek olduğunu belirterek, kıravatın bu hükme tabi bulunmayacağını, dolayısıyla ipek kravat kullanmanın caiz olmayacağını söyleyebiliriz.
Bu haramlığın gerekçesi nasların yasaklamasıdır, yani taabbudiliktir. Fakat bunun yanında İslam dininin yasakladığı her konuda sayısız hikmet ve maslahatlar bulunduğundan dolayı, ipeğin haram kılınmasıyla ilgili de şunları söyleyebiliriz:
İslam erkeklerden ziynet ve süse değil, bunun yerine meziyete düşkün olmalarını istemektedir. Çünkü süslenmek erkekler için değil, daha ziyade kadınlar için doğuştan gelen bir ihtiyaçtır, yani fıtrîdir. Meseleyi iktisadî açıdan düşündüğümüzde de, bunun gereksiz bir harcama olduğu ve israfa yol açtığını anlamak zor olmayacaktır. Ayrıca toplumda nice aç ve açıkta insan varken birilerinin giydiği böyle süslü, püslü elbiselerle arzı endam etmesi, ictimaî uhuvvete ve sosyal adalete zarar verecektir. Bir de ipekli elbiseler giymek genellikte kişinin gurur ve kibir duygularını kabartacak ve onu, başkalarına karşı gururlanmaya sevk edecektir.
