Soru Detayı: Namaz kılarken havaların sıcak olmadığı zamanlarda cübbe giyiyorum. Eğilip doğrulurken zaman zaman cübbe üzerimden kayıyor, üzerine bastığım oluyor ve çekip tekrar düzeltiyorum. Ayağa kalkınca cübbeyi toparlıyorum. Bunun namazın sıhhatine zararı var mı?
Bu yapılan davranışın namazı bozma şüphesinin bulunması, bunun amel-i kesirden sayılıp sayılmamasıyla alakalıdır. Bunun için öncelikle bunun açıklamasını yapmak gerekir.
Amel sözlükte; iş, eylem, hareket demektir. Kesir ise çok anlamına gelir. Sıfat tamlaması olarak amel-i kesir, “çok hareket” demektir. Fıkıhta namazı bozan işlerle ilgili olarak kullanılan bir terimdir. Bir kimse namazda iken, dışarıdan gören kimsenin onun namazda olmadığına kanaat getirecek derecede ilâve hareketler yapıyorsa buna “amel-i kesir” denir. Eğer dışarıdan bakan kişi, namaz kılanın namazda olup olmadığında şüphe ederse, buna “amel-i kalîl (az hareket)” denir. Namazda yapılan çok hareket (amel-i kesir) namazı bozar. Meselâ namaz kılan kimsenin, namaz içinde ceketini çıkarması, çorap giymesi, birisiyle konuşması gibi. Paltonun eteklerini toplama, takke veya sarığı düzeltme gibi hareketler ise az hareket (amel-i kalîl) sayılır ve namazı bozmaz.
Fıkıh kitaplarımızda, amel-i kesîr ve kalîl için şu ölçüler verilmiştir:
- Uzaktan bakanın namaz kılan şahsın, yapması sebebiyle namazda olmadığına şüphe etmediği iş amel-i kesîr; namazda olup olmadığında şüphe ettiği iş ise amel-i kalîl’dir.
- Âdet olarak iki elle yapılan iş amel-i kesîrdir. Bunun bir elle yapılması hükmü değiştirmez. Sarık sarmak, kemer bağlamak gibi. Âdeten bir el ile yapılan iş amel-i kalîldir. Takke giymek ve çıkarmak gibi. Ancak bunu üç defa tekrar ederse ameli kesîr olur.
- Birbiri ardınca yapılan üç hareket amel-i kesir, değilse amel-i kalîl sayılır.
- Amel-i kesîr kasten yapılan iştir.
- Durum namaz kılanın görüşüne bırakılır. Onun çok gördüğü iş ameli kesir, az gördüğü ise amel-i kalîldir.
Buna göre cübbeyi düzeltirken amel-i kesirde bulunulmamalı, mümkün olduğu kadar az hareketle bu düzeltme işini yapmalıdır. Böyle yapıldığı takdirde bu davranış ameli kesire girmez ve dolayısıyla namaz bozulmaz.