Zekatını vermeyenlere şahıslar tarafından herhangi bir yaptırım uygulanamaz. Ancak zekat toplamayı devlet üzerine almışsa devlet, zekâtını vermeyen kimseler hakkında bir yaptırım uygulama hakkına sahiptir. Gerekirse onlara ceza verebilir.
Bunun iki sebebi vardır:
Birincisi zekât İslâm toplumunda sosyal güvenliğin sağlanmasında, açların doyurulmasında, cihadın yerine getirilmesinde, borçlulara yardım edilmesinde, yolda kalanların elinden tutup onlara sahip çıkılmasında vs. önemli bir fonksiyona sahiptir. Saydığımız bu gibi şeyler ise devletin görevidir. Zekât verilmeyince devlet bu görevlerini yerine getirmekte zorlanacaktır. Bundan dolayı nasıl ki günümüzde vergisini ödemeyen vatandaşlar hakkında kanunî yaptırım uygulanmaktadır, aynı durum zekât için de geçerlidir.
Meselenin bir diğer yönü de şudur: Kimse Müslüman olmaya zorlanamaz. Ancak Müslüman olduktan sonra herkes Müslümanlığın gereklerini yerine getirmekle mükelleftir.