İçindekiler
Haccın; farzları ve vaciplerinin yanında, sünnetleri de vardır. Sünnetlerin yerine getirilmesi, haccın sevabını ve faziletini artırıyor. Herhangi bir mazeret olmaksızın kasten terk edilmesi ise mekruhtur. Ancak sünnetlerin terk edilmesi herhangi bir cezayı gerektirmez. Haccın nasıl eda edileceğini, Peygamber Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem ) bilfiil göstermiş ve
“Hac menâsikini benden öğreniniz, benim yaptığım gibi yapınız” (Buhari, Umre, 11, Hac, 32; Müslim, Hac, 154)
Dolayısıyla kamil bir hac, ancak sünnetlerin de eda edilmesiyle mümkündür. Haccın sünnetleri, asli sünnetler (kendi başlarına müstakil menâsik) ve fer’î sünnetler (farz veya vacip olan diğer menâsikin edasıyla ilgili sünnetler) olmak üzere ikiye ayrılır. Fer’î sünnetler, ilgili menasikle birlikte açıklandığı için burada haccın aslî sünnetlerinden bahsedeceğiz.
a) Kudüm Tavafı
Kudüm, “geliş ve varış” manasına gelir. Kudüm tavafı ise Mekke’ye geliş tavafı demektir. Mîkat sınırları dışından hacca gelen ve ifrad veya kıran haccı yapacak olan afâkîler için sünnettir.
Afâkî olmayanların, sadece umre veya temettü haccı yapanların, ifrad haccı yaptıkları halde, Mekke’ye uğramadan Arafat’a çıkanların, özel halleri sebebiyle kudüm tavafı yapmaları gerekmez. Kudüm tavafının vakti Mekke’ye gelindiği andan itibaren, Arafat vakfesine kadar olan süredir. Arafat vakfesinin yapılması ile kudüm tavafının vakti de sona erer.
b. Hac Hutbeleri
Hacda üç hutbe vardır. Birincisi Zilhiccenin 7. günü Harem-i Şerif’te öğle namazından önce, ikincisi, Arefe günü Arafat’ta zevalden sonra Nemire Mescidinde cem-i takdim ile kılınan öğle ve ikindi namazlarından önce, üçüncüsü ise, bayramın ikinci günü öğle namazından önce Mina’da Mescid-i Hayf’ta okunur.
c. Arefe Gecesini Mina’da Geçirmek
Haccedenlerin Terviye günü yani zilhiccenin 8. günü güneş doğduktan sonra Mina’ya hareket etmeleri, o günkü öğle namazından Arefe günü sabah namazı da dahil olmak üzere beş vakit namazı Mina’da eda etmeleri ve geceyi Mina’da geçirerek, Arefe günü sabahı güneş doğduktan sonra Arafat için yola çıkmaları sünnettir.
d. Bayram Gecesini Müzdelife’de Geçirmek
Arefe günü güneş battıktan sonra haccedenlerin Arafat’tan Müzdelife’ye intikal edip geceyi Müzdelife’de geçirmeleri ve sabah namazından sonra ortalık aydınlanınca da buradan Mina’ya hareket etmeleri sünnettir.
e. Bayram Günlerinde Mina’da Kalmak
Bayram günlerinde yani zilhiccenin 10,11 ve 12. günlerinde Mina’da kalmak ve orada gecelemek genel görüşe göre sünnet, farklı görüşlere göre ise vaciptir.
f. Muhassab’da Dinlenmek
Hac sonunda Mina’dan dönerken, Mekke girişinde, Cennetü’l-mualla civarında, “muhassab” denilen vadide bir süre dinlenmek sünnet-i kifâyedir. Bu şekilde dinlenmeye “tahsîb” denir. Bu vadi günümüzde Mekke’nin içinde kaldığından artık bu sünnet yapılamamaktadır.
Kaynak: Her Yönüyle Hac, Abdurrahman Yağmur
