İçindekiler
Kelimenin aslı “Berâe/Berâet” olup, dilimizde “Berat” şeklinde kullanılagelmiştir ve özellikle Şaban ayının ortasındaki mübarek gece için düşünüldüğünde, tevbe ve istiğfarlarla arınıp bağışlanma talep eden mü’minlerin, Cenab-ı Erhamürrahimîn’in af ve mağfiretiyle günahlarından temizlenip berî olmalarını ifade etmektedir.
Sahabe efendilerimizden İkrime (radıyallahü anh)’ın başında bulunduğu bazı tefsir âlimleri, Duhân sûre-i celilesinin, “Hâ, Mîm. Açık olan ve gerçeği açıklayan bu kitaba yemin ederim ki, Biz onu gerçekten kutlu bir gecede indirdik. Çünkü Biz onunla insanları uyarmaktayız. Bütün hikmetli işler o gecede tefrik olunur.”(Duhân Sûre-i Celîlesi, 44/1-4) mealindeki ilk ayet-i kerimelerinin, Şa’ban-ı Şerif ayının on beşinci gecesi olan mübarek Berat gecesi ile ilgili olduğunu söylemişlerdir. Bu İslam alimlerine göre, Kur’an-ı Azîmüşşan Levh-i Mahfuz’dan dünya semasına topluca işte bu kutlu gecede indirilmiştir ve herkes ve her şey hakkındaki önümüzdeki bir senelik İlahî mukadderât (takdir ve taksimat) yine bu kutlu gecede belirlenmektedir. [1]el-Kurtubî, el-Câmi’ li ahkâmi’l-Kur’ân, 16/128; Ebu’s-Suûd, Tefsîru Ebi’s-Suûd, 8/58
Son dönem alimlerinden Bedîüzzaman hazretleri de gecenin ehemmiyet ve faziletine dikkatlerimizi çekerken daha çok bu hususa vurgu yapmış ve,“Leyle-i Berat, bütün senede bir kudsî çekirdek hükmünde ve mukadderat-ı beşeriyenin proğramı nev’inden olması cihetiyle Leyle-i Kadr’in kudsiyetindedir.” demiştir.[2]Bediüzzaman, Şualar, sh. 495 Dolayısıyla, gökler ötesi âlemlerde herkesin kaderinin ta’yin edildiği ve beşer takdirlerini aşkın güzellikleri sinesinde saklayan bu bereketli geceyi ümit ve reca duyguları içinde Cenab-ı Hakk’a teveccühle geçirmek inanan kullar için büyük önem arz etmektedir.
Mü’minlerin mübarek üç aylar içindeki çok faziletli gecelerden biri olan Berat gecesine karşı yoğun teveccühlerinin arkasında aynı zamanda Resûl-i Ekrem Efendimiz’in (aleyhi elfü elfi salâtin ve selâm) bu kıymetli gece ile ilgili müjdeleri bulunmaktadır. Kütüb-ü Sitte’de yer alan lâl ü güher beyanlarında Mefhar-i Mevcûdât, Fahr-i Kainât olan Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) şu muştularla biz ümmetini sevindirmiştir:
“Şaban ayının yarısı gelince, gecesini namazla, gündüzünü de oruçlu geçirmeye bakın ve bilin ki Cenab-ı Allah o gece rahmetiyle dünya semasına tenezzül buyurur ve şöyle ferman eder: Benden bağışlanma dileyen yok mu; onu affedeyim. Rızık isteyen yok mu; rızık vereyim. Şifâ talep eden yok mu; şifâ vereyim.” (İbn Mâce, ikame, 191)
“Allah Teâlâ ve Tekaddes Hazretleri, rahmetiyle Şaban-ı Muazzam’ın on beşinci gecesi dünya semasında tecelli eder ve –koyun beslemede diğer kabilelerden daha önde olan- Benî Kelb kabilesi koyunlarının kılları sayısından daha fazla kişiyi bağışlar”(Tirmizî, savm, 39)
Şüphe yok ki, böyle mübarek zaman dilimlerinin faziletleri hakkında vârid olmuş daha pek çok kudsî beyanlar ve hatta görülüp yaşanmış tecrübeler vardır. Biz bütün bu önemli hususları ilgili kaynaklara havale ederek kader kalemlerinin hareketlendiği bu kutlu gecede mazlumiyet ve mağduriyetlerin, sıkıntı ve tasaların, dert ve hastalıkların sona erip yerlerini umumi hayır ve güzelliklere bırakması ümidi içinde, Kainatın İftihar Tablosu Efendimiz’in ve bazı Allah dostlarının dualarıyla Rabbimiz’e yalvarıp yakarmak istiyoruz.
Berat Duası
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
اَلْحَمْدُ لِلهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ. وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى سَـيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى أٰلِـهِ وَصَحْبِهِ أَجْمَعِينَ
اَللّٰهُمَّ اِنْ كُنْتَ كَتَبْتَ اسْمِى فِى دِيوَانِ السُّعَدَاءِ فَأَثْبِتْ، وَإِنْ كُنْتَ كَتَبْتَ اسْمِى فِى دِيوَانِ الْأَشْقِيَاءِ
:فَامْحُ، فَإِنَّكَ قُلْتَ
﴾يَمْحُو اللّٰهُ مَا يَشَٓاءُ وَيُثْبِتُۚ وَعِنْدَهُٓ اُمُّ الْكِتَابِ﴿
Rahman ve Rahîm Allah’ın adıyla.
Hamd ü sena yalnız Âlemlerin Rabbi Allah’a mahsustur. Salât ü selam Efendimiz Hazreti Muhammed (aleyhissalâtü vesselam)’a ve bütün âl ü ashabınadır. Sana sonsuz hamd ü senalar, Habîb-i Ekremin’e nihayetsiz salât ve selamlar olsun Allahım!
Yüce Allahım! İsmimi şayet saîdler defterine yazdıysan, lütfedip orada sabit tut. Eğer adım şakîler defterinde ise, yine lütfunla onu oradan siliver. -Bunu yapabilecek olan yalnız Sensin Allahım!- Nitekim Sen ferman buyuruyorsun ki, “Allah, dilediğini silip yok eder, dilediğini de sabit tutar. Ana kitap Levh-i Mahfuz, O’nun katındadır.” (Ra’d Sûre-i Celîlesi, 13/39) (İbn Ebî Şeybe, musannef, 7/85)
Resûlullah (sallallahü aleyhi vesellem) Efendimiz’in Berat Gecesi’nde Çokça Okuduğu Dua
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
أَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عِقَابِكَ وَأَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْكَ جَلَّ وَجْهُكَ
لَا أُحْصِى ثَنَاءً عَلَيْكَ، أَنْتَ كَمَا أَثْنَيْتَ عَلَى نَفْسِكَ
Rahman ve Rahîm Allah’ın adıyla
Allahım! Cezalandırmandan affetmene, gazabından hoşnutluğuna sığınırım. Ey şanı yüce, Senden yine Sana sığınırım. Ben Seni sena etmekten de acizim; Sen Ulu Zatını nasıl sena buyurmuşsan öyle yücesin.
Berat gecesi ile ilgili olarak Hazreti Aişe (radıyallahü anha)’dan nakledilen uzunca bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz’in (aleyhi efdalüssalavât ve etemmütteslimât ve ekmelüttahiyyât) secdede uzun süre kaldığı ve işte bu duayı okuduğu ifade edilmiştir. Sabah olunca Aişe validemiz, Peygamber Efendimiz’e bu duayı hatırlattığında Nebiy-yi Zîşan Efendimiz, “Duadaki o cümleleri belle ve başkalarına da öğret ey Aişe! Onları bana Cibrîl (aleyhisselam) getirdi ve secdede tekrar etmemi istedi.” buyurmuştur. (Şuabü’l-İman, 3/383-385)
Allah Dostlarından Bir Zatın Berat Gecesi Vesilesiyle Yaptığı Vecîz Dua
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
بِحُرْمَةِ لَيْلَةِ الْبَرَاءَةِ بَرَاءَةً مِنْ نَارِكَ، يَا مَوْلَى الْمَوَالِي
Rahman ve Rahîm Allah’ın adıyla
Ey benim ve her şeyin yaratan ve yaşatanı, sahip ve mâliki olan Yüce Mevlâm! Şu mübarek Berat Gecesi hürmetine, bu kulunu da Cehennem azabından kurtuluş beratını bahşettiğin kullarından eyle.(Mecmuatü’l-Ahzab, 2. Cilt sh. 632 ) Âmin.
Bir Başka Güzel Dua
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
اَللّٰهُمَّ يَا ذَا الْمَنِّ، وَلَا يُمَنُّ عَلَيْكَ، يَا ذَا الْجَلَالِ وَالْاِكْرَامِ، يَا ذَا الطَّوْلِ وَالْإِنْعَامِ، لَا إِلٰهَ إِلَّا أَنْتَ
يَا ظَهِيرَ الرَّاجِينَ، وَيَا جَارَ الْمُسْتَجِيرِينَ، وَيَا صَرِيخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ، وَيَا أَمَانَ الْخَائِفِينَ، وَيَا دَلِيلَ
الْمُتَحَيِّرِينَ، وَيَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ، وَيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ
اَللّٰهُمَّ اِنْ كُنْتَ كَتَبْتَنِى فِى أُمِّ الْكِتَابِ عِنْدَكَ شَقِيًّا فَامْحُ عَنِّى اِسْمَ الشَّقَاوَةِ، وَاِنْ كُنْتَ كَتَبْتَنِى عِنْدَكَ سَعِيدًا غَنِيًّا فَأَثْبِتْ، وَاِنْ كُنْتَ كَتَبْتَنِى فِى أُمِّ الْكِتَابِ عِنْدَكَ مَحْرُومًا مُقْتَرًا عَلَىَّ رِزْقِي فَامْحُ عَنِّي حِرْمَانِي وَتَقْتِيرَ رِزْقِي
:وَاكْتُبْنِي عِنْدَكَ غَنِيًّا مُوَفَّقًا لِلْخَيْرِ، مُوَسَّعًا عَلَيَّ رِزْقِي، فَإِنَّكَ قُلْتَ
﴾يَمْحُو اللهُ مَا يَشَٓاءُ وَيُثْبِتُۚ وَعِنْدَهُٓ اُمُّ الْكِتَابِ﴿
إِلٰهِى، بِالتَّجَلِّى الْأَعْظَمِ فِى لَيْلَةِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ الْمُكَرَّمِ الَّتِى يُفْرَقُ فِيهَا كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ وَيُبْرَمُ، اِكْشِفْ عَنِّى مِنَ الْبَلَاءِ مَا أَعْلَمُ وَمَا لَمْ أَعْلَمْ، وَاغْفِرْ لِى مَا أَنْتَ بِهِ أَعْلَمُ، اِنَّكَ أَنْتَ الْاَعَزُّ الْأَكْرَمُ
وَصَلَّى اللّٰهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى اٰلِهِ وَصَحْبِهِ وَسَلَّمَ
Rahman ve Rahîm Allah’ın adıyla
“Ey nihayetsiz ihsan ve lütufların sahibi olan ve fakat Yüce Zatı hiçbir ihsan ve iyiliğe muhtaç olmayan celâl ve ikram sahibi Ulu Allahım! Ey sonsuz ihsan ve nimetlerin maliki bulunan Allahım! Senden başka bir ilah yoktur. Ümit ve reca duyguları içinde oturup kalkanların yegane yardımcısı Sen, sığınacak bir melce’ arayanların biricik sığınağı Sen, muzdariplerin çığlıklarına icabet eden Sen, korku içinde olan kullarının sinelerine emn ü eman salan” (İbn Ebî Şeybe, musannef, 7/85) da yine Sensin.
Ey mütehayyir ve şaşkın kullarına çıkış yolları gösteren! Ey yardım dileyenlerin imdadına inayetiyle koşan! Ey Merhametliler Merhametlisi!
“Ey benim Yüce Allahım! İsmim Ümmü’l-Kitab olan Levh-i Mahfuz’da şakîler defterinde yazılmış ise şayet, Sen kerem edip beni bu şekavetten kurtar. O Levh-i Mahfuz’da ismimi saîd ve bahtiyar kullarının arasında kaydetmişsen lütfunla ismimi orada sabit kıl.”(İbn Ebî Şeybe, musannef, 7/85) Ümmü’l-Kitab’da mahrum ve rızkı dar olanlar içinde bulunuyorsa adım, o mahrumiyeti ve rızık darlığını rahmetinle kaldırıver. Oradan kaldırıp adımı fakr u zaruret yaşamayan, rızkı bollaştıkça bollaşan ve hayırlı işlere muvaffak olan kulların arasına yazıver. Yazıver ki, Kur’an-ı Hakîmin’de, “Allah, dilediğini silip yok eder, dilediğini de sabit tutar. Ana kitap Levh-i Mahfuz, O’nun katındadır.” (Ra’d Sûre-i Celîlesi, 13/39) buyuran Sensin.
Ya İlahî! Ey yegane İlahım! Bütün hikmetli işlerin belirlenip kesinleştirildiği Şaban-ı Mükerrem’in ortasındaki bu kutlu gecede tecelli-i a’zamınla bilebildiğim ve bilemediğim bütün bela ve sıkıntıları benden uzaklaştır. Bilebildiğim ve bilemediğim bütün hata, kusur ve günahlarımdan dolayı da beni bağışla. Bağışla ki, Azîzler Azîzi, Kerîmler Kerîmi, Yüceler Yücesi, kudret ve keremi sonsuz yalnız Sensin.
Allahım! Efendimiz Hazreti Muhammed (aleyhissalâtü vesselam)’a ve ehl-i beytine salât ü selam eyle ve o salavât hakkı için bu mübarek gecede dualarımızı kabul buyur. Âmin. (Mecmuatü’l-Ahzab, 3. Cilt sh. 596)
***
Bu dua faslını, M. Fethullah Gülen Hocaefendi’nin, kutlu zaman dilimi üç aylar içindeki mübarek geceleri en temel hususiyet ve faziletleriyle çok özlü bir şekilde tarif ve tavsif ettiği cümlelerle bitirmek zannediyorum isabetli olacaktır.
Üç ayların başlangıcı, kamer birkaç gün önce zuhur etse de, rağbetlere açık inayetle tüllenen bir perşembe akşamı “merhaba” der ve bir mızrap gibi gönüllerimize iner. Ulu günlere ve daha bir ulu güne akort olmaya teşne duygularımızı ilk defa uyarıp coşturan “Regâib” bir ses ve enstrüman denemesi gibidir. Yirmi küsur gün sonra gelecek olan “Miraç”tam hazırlanmış ve gerilime geçmiş ruhlar için âdeta, semavî düşüncelerle, gök kapılarının gıcırtılarıyla ve uhrevîlik esintileriyle gelir. “Beraat” bu tembihlerle uyanmış ve tetikte bekleyen sinelere kurtuluş muştularıyla seslenir. “Kadir Gecesi” ise, bu kadirşinas insanları, tasavvurlar üstü ve ancak bin aylık bir cehd ile elde edilebilecek feyiz ve bereketle kucaklar, onları afv u mağfiret meltemleriyle sarar.
Yüce Rabbimiz’den bütün bu müjdelerle biz bendelerini de saîd ve bahtiyar kılması ümidi ve recasıyla…
İlave bilgi için:
Yağmur olur yağar af, berat gecesi
Berat gecesinin önem ve fazileti nedir?
Altın bir zaman dilimi: Berat kandili
Dipnotlar
