Soru Detayı: Namaz kılarken havaların sıcak olmadığı zamanlarda cübbe giyiyorum. Eğilip doğrulurken zaman zaman cübbe üzerimden kayıyor, üzerine bastığım oluyor ve çekip tekrar düzeltiyorum. Ayağa kalkınca cübbeyi toparlıyorum. Bunun namazın sıhhatine zararı var mı?
Namazda yapılan herhangi bir davranışın namazı bozma şüphesinin bulunması, bunun amel-i kesirden yani namazın içinde namaza mani çok hareketten sayılıp sayılmamasıyla alakalıdır. Bunun için öncelikle bunun açıklamasını yapmak gerekecektir.
Amel sözlükte; iş, eylem, hareket demektir. Kesîr ise çok anlamına gelir. Sıfat tamlaması olarak “çok hareket” demektir. Fıkıhta namazı bozan işlerle ilgili olarak kullanılan bir terimdir. Bir kimse namazda iken, dışarıdan gören kimsenin onun namazda olmadığında şüphe etmeyeceği derecede ilâve hareketler yapıyorsa buna “amel-i kesir” denir. Bu şekilde namazda yapılan çok hareket (amel-i kesir) Hanefi mezhebine göre namazı bozar. Meselâ namaz kılan kimsenin, namaz içinde ceketini çıkarması, çorap giymesi, birisiyle konuşması gibi. Paltonun eteklerini toplama, takke veya sarığı düzeltme gibi hareketler ise az hareket (amel-i kalîl) sayılır ve namazı bozmaz.
Kitaplarımızda amel-i kesîr ve kalîl için şu ölçüler verilmiştir:
- Uzaktan bakanın namaz kılan şahsın, yapması sebebiyle namazda olmadığına kanaat getirdiği iş amel-i kesîr; namazda olup olmadığında şüphe ettiği iş ise amel-i kalîl’dir.
- Âdet olarak iki elle yapılan iş amel-i kesîrdir. Bunun bir elle yapılması hükmü değiştirmez. Sarık sarmak, kemer bağlamak gibi. Âdeten bir el ile yapılan iş amel-i kalîldir. Takke giymek ve çıkarmak gibi. Ancak bunu üç defa tekrar ederse ameli kesîr olur.
- Birbiri ardınca yapılan üç hareket amel-i kesir, değilse amel-i kalîl sayılır.
- Amel-i kesîr kasten yapılan iştir.
- Durum namaz kılanın görüşüne bırakılır. Onun çok gördüğü iş ameli kesir, az gördüğü ise amel-i kalîldir.
Buna göre cüppeyi düzeltirken amel-i kesirde bulunulmamalı, mümkün olduğu kadar az hareketle ve normal bir şekilde bu düzeltme işini yapmalıdır. Böyle yapıldığı takdirde bu davranış amel-i kesire girmeyecek ve dolayısıyla namazı bozmayacaktır. Cübbeyi düzeltmek için yapılan küçük hareketlerle namaz bozulmaz.
