Soru Detayı: Oruç iken aniden hastalanıp (soğuk alma, titreme, şiddetli vücut ağrısı) yataktan kalkamayacak hale gelen kimse orucunu bozabilir mi? Ertesi günü ilaç kulanılması için oruç tutmayabilir miyiz? Bunların sonuçları nelerdir ve nasıl yapılamlıdır?
Kur’an-ı Kerim’deki
فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَر۪يضًا اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ
“Sizden her kim o günlerde hasta veya yolcu olursa, tutamadığı günler sayısınca başka günlerde oruç tutar“ (Bakara, 2/184)
ayeti gereği hasta olanlara oruç tutmama izni verilmiştir.
Oruç tutmamayı mübah kılan, ona izin veren hastalık hali Kur’an ve Sünnet’te mutlak bırakılmış; hastalığın ağır bir hastalık olup olmaması ile kişiyi gün içerisinde bir süreliğine halsiz/bitkin bırakıp oruç tutmasını zorlaştıran bir hastalık olup olmaması arasında ayrım yapılmamıştır. Hastalığın, kendisini oruç tutmamaya izin verecek ölçüde olup olmadığının tespitini bir yönüyle mükellefe bırakmıştır.
Bununla birlikte alimlerimiz şöyle bir tespitte bulunmuşlardır: Bir kimse hastalandığından bitkin düşüyor, o günün orucunu tamamlamakta zorlanıyorsa veya tutmaya devam ettiğinde mevcut halinin kötüye gideceğini düşünüyorsa, kısacası “hastalığın artması veya uzamasından korkuyorsa” bu durumda kişi iftar edebilir, daha sonra da tutamadığı gün sayısınca kazasını yapar. Bu anlık hastalıklar için kişinin kendisinin alacağı karara bağlıdır. Devam etmekte olan kronik hastalıklarda ise işin ehli bir doktorun tavsiyesine göre hareket edilir. Bunun yanısıra bazı hastalıklarda ise hastanın kendi tecrübesi de bu noktada yeterli olabilir. Örneğin şeker hastası biri hastalığını artık tanıyorsa, oruç tuttuğunda az çok ne derece etkilendiğini bilebilir; bu nedenle onun kendi hakkındaki değerlendirmesi yeterli olur.
Hastalığın etkisi o gün ve sonraki bir kaç gün sürerse kişi oruç tutmayabilir. Özellikle bir doktorun tavsiyesi ile aldığı ilaçlar söz konusuysa vücut toparlanana kadar bu şekilde devam edebilir. Sorunuzda ifade ettiğiniz ”ertesi gün” meselesini de bu çerçevede değerlendirmek mümkündür; kişi ilaç almak durumunda ise ilacı almadığından hastalığın tesirinin devam etmesi, tekrar nüksetmesi, artması vb. şeylerden ötürü ertesi gün de tutmayabilir.
Sonuç olarak hasta olan bir kimse, hastalığının durumuna göre kendisi oruç tutup tutmaya kendisi karar verebilir. Kronik hastalıkları olanın da -şayet kendisi durumunu kestiremiyorsa- işin ehli bir doktora danışarak hareket etmesi en uygun yoldur.
