Soru Detayı:
Param var ve yurt dışında ucuz olduğu için bir yerine iki tane kurban kesmek istiyorum. Acaba bu şekilde yapmak kurbanın ruhuna uygun bir hareket olur mu?
Cevap:
Değerli Kardeşimiz,
Kurbanın ruhuna uygun olanı, işin kemiyeti yani sayısı değildir. İhlas ve samimiyetle sırf Allah rızası için kesilmesi asıldır. Nerede kesileceği meselesine gelince, nerede daha çok ihtiyaç sahibi insan var ise ve nerede daha faydalı olacaksa orada kesilmesi daha uygun ve sevaplıdır.
Kurbanın başka beldelere gönderilmesi meselesi konu olarak fıkıh kitaplarımızda işlenmese de buna kıyas olabilecek “zekât ve sadakaların başka beldelere nakli” meselesi işlenmiştir. Bunun için fıkıh kitaplarımızda bu meselenin nasıl işlendiğini ele alacağız.
Âlimlerimiz, zekât ve sadaka vereceklerin zekât ve sadakalarını, kendi beldelerinde bulunan fakirlere vermesinin daha faziletli olduğunu ifade etmişlerdir. Buna göre bir beldede fakirlik had safhada ise sadaka ve zekâtların o beldede değerlendirilmesi icap eder. Başka beldelere gönderilmesi halinde zekât geçerli olmakla birlikte mekruh işlenmiş olur. Çünkü bu durumda yakın akrabalar, komşular ve o beldenin fakirlerinin hakkı gözetilmemiş olur (el-Bâbertî, İnâye Şerhi’l-Hidâye, 3\222).
Zekât ve sadakaların başka beldelere gönderilebilmesi için bunda bir maslahatın gözetilmesi gerekir. Mesela oradaki insanların daha fakir olması, o beldelerde akrabalarından birisinin olması veya i’lây-ı kelimetullah için gayret eden Müslümanların bulunması gibi. Büyük Hanefî fakihi İbn Nüceym, zekât ve sadakaların mekân kaydı olmaksızın fakirlere verilebileceğinin ayette açıkça ifade edildiğini, (Tevbe suresi, 9\60) hatta başka beldelerdeki daha fakir olan insanlara verilmesinin daha faziletli ve daha isabetli olacağını söylemiştir. Çünkü zekâtın en önemli hedefi, muhtaçların ihtiyaçlarının giderilmesidir. Devamında söylediği “fakir âlime tasadduk daha faziletlidir” ifadesinin şümulüne, başka bir beldede eğitim gören ihtiyaç sahibi öğrencilerin de girdiği söylenebilir. (İbn Nüceym, Bahru’r-Râik, 6\97).
Kurban da bu manada zekât gibidir. İhtiyaç sahibi insanların veya yakın akrabaların bulunduğu beldelere, ülkelere kurban göndermek caiz hatta belki daha faziletlidir.
Kurbanın başka ülkelere gönderilmesinde yukarıda zikrettiğimiz durumların geçerli olması gerekir. Bugün olduğu gibi sadece ucuz olduğu için kurbanın başka ülkelere gönderilmesinin mekruh olduğu açıktır. Zira bu kurbanın ruhuna terstir. Bir mümin Allah’a kurban sunarken “bunu en ucuz şekilde nasıl kapatırım” düşüncesiyle değil, “imkânlarım ölçüsünde nasıl Allah’a en güzel kurbanı sunabilirim” düşüncesiyle hareket etmelidir. Bu düşüncenin bir tezahürü olarak dinimizde kurbanlık hayvanlar kurban edilmeden önce sahipleri tarafından süslenirler.
Şayet bir insanın kendi ülkesinde kurban kesmeye gücü yetmiyorsa -üzerine kurban kesmek vacip olmamakla beraber- kurban kesmiş olmanın huzur ve saadetine nail olmak için başka memleketlerde bütçesine uygun kurbanlıklar arayabilir. Allahu a’lem…
Selametle kalın.
