Deve adağının yerine 7 adet koyun veya 1 adet büyük baş hayvan kesilebilir mi?

Değerli kardeşimiz,

Adak adayan kişi, adağını yerine getirmede elinden gelen gayreti göstermelidir. Adadığı şeyi yerine getirmeye gücü ve imkânı yettiği sürece adağını başka bir şeyle değiştirmesi caiz olmaz. Yerine getirilmesi mümkün olunmadığı zaruret durumlarında ise fakihler adağın yerine bedel olarak başka bir hayvanın kesilmesini caiz görmüşlerdir. Fakat bunun şartı da yerine kesilecek olan hayvanın ilk adanan adaktan kıymetçe eşit veya daha yüksek olmasıdır.

Burada hangi hayvanın daha faziletli olduğu konusunda mezhepler arasında iki farklı görüş vardır.

İlk görüş Malikilerin görüşüdür. Buna göre en faziletli olan kurbanlık ilk olarak koyun, sonra sırasıyla sığır ve deve türüdür. ‘‘Peygamber efendimiz de (a.s) iki koç kurban etmiştir. O ancak efdal olanı yapardı. Şayet ondan daha hayırlısı bulunsaydı, Allah Hz. İbrahim’e oğlunun yerine fidye olarak onu gönderirdi.’’ demişlerdir.

İkinci görüş ise Şafii ve Hanbelilerin görüşüdür. Onlara göre; kurbanlıkların en faziletli olanı sırasıyla deve, sığır, koyun ve keçi türüdür. Bu görüşe göre etin çokluğu göz önünde bulundurulmuş ve fakirlere bolluk olması maksadı düşünülerek bu sıralama yapılmıştır.

Hanefiler de bu görüşü esas almış ve hangisinin eti daha fazla ise efdal olan odur demişlerdir. Hanefiler ayrıca ‘’Eğer et ve değer itibariyle eşitlik söz konusu ise eti daha lezzetli olan efdaldir. Buna göre eğer et ve kıymette eşit olurlarsa bir koyun bir ineğin yedide birinden evladır. Şayet ineğin yedide birinin eti fazla olursa, o zaman efdal olan inektir.” demişlerdir.^[1]Vehbe ez- Zuhayli, İslam Fıkhı Ansiklopedisi, 4/ 406-407

Mezheplerin bu konuda ortaya koydukları farklı kıstaslara binaen zaruret halinde deve yerine keseceğiniz hayvanın kesilecek olan orta halli bir devenin etine denk veya daha etli bir kurban kesmenizdir. Burada koyun türünün Malikiler’de ilk sırayı alması, Hanefilerin de lezzet açısından koyun etini sığır etinden daha lezzetli görmeleri itibariyle 7 adet besili(etine dolgun) koyun kurban etmeniz en uygunu gibi görünmektedir. Allahu a’lem…

Selametle kalınız.