Değerli kardeşimiz,
Hadis-i Şerif’i naklederek sorumuza cevap vermeye çalışalım:
İbnu Mes’ud (radıyallahu anh) anlatıyor:
“Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm) (bir gün) aramızda doğrulup: “(Hastalık nev’inden) hiçbir şey hiçbir şeye sirayet etmez!” buyurmuşlardı ki bir bedevi: “Ey Allah’ın Resûlü! Nasıl olur? Bir deve sürüsüne, kuyruğu ile haşefesini uyuzlamış bir deve gelince hepsini uyuzlu yapar!” dedi. Aleyhissalâtu vesselâm şöyle buyurdu: “Pekâlâ, birincisini kim uyuzladı? Ne sirayet, ne safer (inancınızda hakikat) vardır. Şurası muhakkak ki, Allah her nefsi yaratmış, onun hayatını, ölümünü, rızkını ve uğrayacağı musibetlerini yazmıştır.”[1]1 Tirmizî, Kader 9
Hadiste reddedilen hususlardan biri saferdir. Safer nedir? Bunun farklı yorumları var:
* Buharî “Karında bir hastalık” diye açıklar.
* Ebu Ubeyde Ma’mer İbnu’l-Müsenna, Garibu’l-Hadis adlı eserinde: “Karında bulunan bir yılan olup hayvan ve insanlara musallat olur. Araplar bunun uyuzdan daha bulaşıcı olduğuna inanır” demiştir. Bu durumda hadis, bu sirayet hâdisesini de reddetmiş olmaktadır.
* Bazı rivayetlere göre safer karında bulunan bir kurtçuktur. Kaburgayı veya ciğeri ısırıp insanın ölümüne sebep olmaktadır.
* Bazılarınca safer, yılandır. Hadis-i şerifte reddedilen de, “Yılan ısırınca ölüme sebep olduğu”na dair inançtır. Böylece, Efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem, ölüm hâdisesinin yılanla değil ecelle vukua geldiğini tesbit etmekte, aksi inancı reddetmiş olmaktadır.
* Bazılarınca saferden maksad Safer ayıdır. Çünkü Araplar Safer ayını haram bilir, Muharrem ayını helal addederlerdi. İslam onların bu inancını reddetmiştir. Resûlullah bu maksadla “Safer ayı yoktur (yani haram değildir)” demiştir.[2]2 İbrahim Canan, Kutub-i Sitte Tercüme ve Şerhi, Akçağ Yayınları: 14/17–19
Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)’ın “yok” diye reddettiği safer, İbnu’l-Esir’in açıklamasına göre, bir yılandır: “Arablar zannederdi ki karınlarında safer denen bir yılan var, acıkınca insanı sokar ve ezaya sebep olur.” Bunun, insan veya hayvan karnında bulunup sirayet ettiğine inanılan bir hastalık olduğu; bununla bizzat safer ayının kastedildiği, safer’e girilince uğursuzluğa uğranılacağına inanıldığı vs. de söylenmiştir. Şu halde hadîs hepsini reddetmiş olmaktadır.
Pek çok âlimimiz, saferden maksadın bir hastalık ya da karındaki bir kurtçuk olduğunu bildiriyorlar. Az sayıdaki âlimimiz de Safer ayı olabileceğini belirtiyorlar. Safer ayı olsa bile onu haram kılan Arapları tashih eden Peygamberimiz, haram ayın Safer değil Muharrem olduğunu beyan buyuruyor. Dolayısıyla, safer ismi yanlış anlaşılmış ve hakkında yanlış değerlendirmeler olmuştur. Safer ayında bir bela ve uğursuzluk söz konusu değildir.
Selametle kalın.
Dipnotlar
